ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ေတာင္ႀကီး၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၂၅) ရက္

ဒီမိုကေရစီဆိုသည့္ ေ၀ါဟာရသည္ ဂရိဘာသာစကားမွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ (Demos = “ People ” and Krati’a = “Govern + Ment”) =ျပည္သူကိုယ္စားျပဳအစိုးရ ၊ ဒီမိုကေရစီအစုိးရ = ျပည္သူ႔ကိုယ္စားျပဳအစိုးရ ျဖစ္သည္။

ဒီမိုကေရစီအစုိးရစနစ္၏ အေျခခံတြင္ ႏုိင္ငံေရးအာဏာသည္ ျပည္သူလူထု၏ လက္ထဲတြင္သာရွိသည္။ ျပည္သူလူထုသည္ မိမိတို႔လက္ထဲတြင္ရွိေသာ အာဏာကိုတုိက္ရုိက္ျဖစ္ေစ သြယ္၀ုိက္ေသာနည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစက်င့္သုံးေနႏုိင္ရမည္။ ေရွးေခတ္ဂရိႏုိင္ငံတြင္ ျပည္သူလူထုအားလုံးႏွင့္ဆုိင္ေသာ အေရးကိစၥမ်ားကို ျပည္သူလူထုအားလုံးစုေ၀း၍ မဲေပးဆုံးျဖတ္ကာ လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ ထိုစနစ္ကို “ တုိက္ရုိက္ဒီမိုကေရစီ” ဟု ေခၚသည္။

သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူဦးေရတုိးပြားလာသည္ႏွင့္အမွ် စုေပါင္း၍ မဲေပးဆုံးျဖတ္ျခင္းမွာ အခက္အခဲရွိျခင္း၊ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထုိ႔အျပင္ျပည္သူလူထု၏ ေန႔စဥ္စား၀တ္ေနေရးကိစၥမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးကိစၥတုိင္းကို ျပည္သူမ်ားပါ၀င္ရန္ အဆင္မေျပ၍  ျပည္သူ႔ကုိယ္စားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မွ ႏုိင္ငံေရးရာကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္စဥ္ကုိ “ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ” စနစ္ဟုေခၚသည္။ ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံအမ်ားစုတြင္ က်င့္သုံးေနေသာ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီအစိုးရစနစ္သည္ ျပည္သူ႔အက်ဳိးကိုအမွန္တကယ္ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္း ရွိမရွိ ဆိုသည္ကိုလည္း ျပည္သူမ်ားက ေစာင့္ၾကည့္ရန္လုိအပ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ အစိုးရ၏ ျပည္သူ႔ေရးရာမူ၀ါဒမ်ားခ်မွတ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ျပည္သူမ်ားတက္တက္ၾကြၾကြပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရးဆုိသည့္ အခ်က္မွာလည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ ေရြးခ်ယ္မႈႏွင့္ မိမိတို႔၏ လုပ္ရပ္အေပၚတာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈ ရွိရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ခိုင္ၿမဲမည္ျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ “ဒီမိုကေရစီအစိုးရဆိုသည္မွာ ျပည္သူလူအက်ဳိးအတြက္ ျပည္သူလူထုကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ အစုိးရျဖစ္သည္” ဟု ကမာၻေက်ာ္ေယးလ္တကၠသိုလ္မွ ႏုိင္ငံေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာေရာဘတ္ေဒးလ္ ကေျပာခဲ့သည္။

ယေန႔ေခတ္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရစနစ္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကို ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ လြတ္လပ္စြာအသင္းအဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္အသင္းအဖြဲ႕မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာမိမိဆႏၵကိုထုတ္ေဖာ္ပိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာမဲေပးပိုင္ခြင့္၊ အစုိးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တရားေရးအစရွိသည့္ ႏုိင္ငံေရးအစုအဖြဲ႕မ်ားတြင္ပါ၀င္ႏုိင္ခြင့္၊ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပဳိင္ခြင့္၊ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို က႑စုံမွရယူပုိင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပႏုိင္ခြင့္၊ အစိုးရ၏ ျပည္သူ႔ေရးရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္ထားသည့္ေနရာမ်ားတြင္ မဲေပးေရြးခ်ယ္မႈသည္ ျပည္သူလူထု၏ဆႏၵမ်ားအေပၚတြင္ မူတည္ေနရန္စသည့္အခ်က္မ်ားကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။

အစိုးရတစ္ရပ္ကို တည္ေထာင္သည့္ေနရာတြင္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာဟူ၍ မ႑ဳိင္သုံးရပ္ျဖင့္ခြဲေ၀က်င့္သုံးျခင္းကို အာဏာခြဲေ၀က်င့္သုံးမႈ ဟုေခၚသည္။ အစိုးရအတြင္း၌ ရွိေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ားကို ခြဲေ၀က်င့္သုံးႏုိင္ရမည္။ သို႔မွသာမည္သည့္မ႑ဳိင္တြင္မွ အာဏာကိုအလြန္အကြ်ံမရရွိဘဲ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အေရးပါသည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိစြာျဖင့္ ပူးေပါင္းခ်မွတ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။

အာဏာ၏သဘာ၀မွာ ျခစားတတ္ေသာ သေဘာသဘာ၀ရွိတတ္၍ အာဏာကိုတစ္ဦးတစ္ေယာက္ (သို႔မဟုတ္)တစ္စုတစ္ဖြဲ႕ထံတြင္ အပ္ႏွံထားျခင္းမ်ဳိးသည္ အာဏာအလြဲသုံးစားလုပ္ျခင္းကိုျဖစ္ေစႏိုင္၍ အာဏာကို တတ္ႏိုင္သမွ်ခြဲေ၀ က်င့္သုံးရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခတ္သစ္ကိုယ္စားျပဳ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျပည္သူလူထုထံမွအာဏာကို ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွတစ္ဆင့္ အေရြးခ်ယ္ခံရေသာ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္( လႊတ္ေတာ္အမတ္) မ်ားဆီသို႔ အခ်ိန္အပုိင္းအျခားတစ္ခုအထိသာ အပ္ႏွံထားျခင္းျဖစ္သည္။

အာဏာခြဲေဝက်င့္သုံးမႈ၏ အက်ဳိးဆက္သည္ အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းမႈစနစ္ကို ေပၚေပါက္လာေစသည္။ ထုိစနစ္ေၾကာင့္ အစိုးရမ႑ဳိင္အခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ အာဏာကန္႔သတ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီး မ႑ိဳင္ (၃)ရပ္၏ အာဏာကိုမွ်မွ်တတျဖစ္ေစသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ဳိင္သည္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာအားလုံးကို ရယူထားၿပီး သမၼတအေနျဖင့္လည္း ဥပေဒကို ဗီတို (Veto-တစ္ခ်က္လႊတ္ပိတ္ပင္တားဆီးသည့္အာဏာ) အာဏာသုံးၿပီး ကန္႔ကြက္ႏုိင္သည္။ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းမႈစနစ္အရ မ႑ဳိင္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုသည္ အမွီျပဳေနရသည္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ အဓိကမ႑ဳိင္ႀကီးသုံးရပ္ရွိပါသည္။ ၎တို႔မွာ - ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမ႑ဳိင္၊ တရားစီရင္ေရးမ႑ဳိင္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္သည္ အဆိုပါ မ႑ဳိင္သုံးရပ္ထဲမွ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္ ထိန္းေက်ာင္းျပဳျပင္ေပးရသည္။  လႊတ္ေတာ္အမတ္ကို ျပည္သူမ်ားက သက္ဆိုင္ရာမဲဆႏၵနယ္ေျမအလုိက္ မိမိတို႔ဆႏၵျဖင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္(အမတ္)မ်ားျဖင့္သာ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ရပါသည္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သုံးေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဥပေဒမ်ားကို လႊတ္ေတာ္ကသာ ေရးဆြဲျပဌာန္းေပးရပါသည္။ ထုိဥပေဒမ်ားကို လႊတ္ေတာ္တြင္ ဥပေဒၾကမ္းအျဖစ္ ဦးစြာေရးဆြဲၿပီးေနာက္ ျပည္သူမ်ားထံခ်ျပရပါသည္။ ထိုဥပေဒၾကမ္းကို ျပည္သူမ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားက မိမိတို႔အျမင္႐ႈေထာင့္မွ အႀကံျပဳလိုပါက ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ သေဘာတရားအရ လႊတ္ေတာ္သို႔တင္ျပကာ သက္ဆိုင္ရာေရးရာေကာ္မတီ(သို႔မဟုတ္) ေကာ္မရွင္တြင္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးျခင္းျပဳႏုိင္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၈ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္သူမွ တိုက္႐ုိက္ေရြးခ်ယ္ထားေသာ အမတ္မ်ားရွိသကဲ့သို႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္မွ တိုက္႐ုိက္ခန္႔အပ္ထားေသာ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္မွာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ စုစုေပါင္း၏(၂၅)ရာခိုင္ႏႈန္း အခ်ဳိးက် အေရအတြက္ပါရွိၿပီး။ ၎တပ္မေတာ္သားအမတ္မ်ားလည္း လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ေရာက္ရွိေနပါသည္။ လႊတ္ေတာ္တြင္ ဥပေဒျပဳျခင္း အလုပ္တခုတည္းကို သာမက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ဳိင္ႏွင့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ဳိင္မ်ားကိုလည္းႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္းရာေကာင္းက်ဳိးအတြက္ ေစာင့္ၾကပ္ထိန္းမတ္ေပးရပါသည္။ အျခားမ႑ဳိင္ျဖစ္ေသာ “အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ဳိင္”ႏွင့္ “တရားစီရင္ေရးမ႑ဳိင္”ကလည္း “ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္”ကို အျပန္အလွန္ ေစာင့္ၾကပ္ထိန္းမတ္ေပးရပါသည္။ အဆိုပါ ေထာက္သုံးေထာက္ ဟန္ခ်က္ညီညီထိန္းမတ္မႈအားေကာင္းေလေလ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ႐ွင္သန္အားေကာင္းေလျဖစ္ပါသည္။

လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ဆိုသည္မွာ-သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံမ်ား႐ွိ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားအရ ျပည္သူလူထုက ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လုိက္သည့္ သူမ်ားကို ဆိုလိုသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ပါလီမန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ႏွစ္ခုစလုံးတြင္ ပါ၀င္ေနပါသည္။ သမၼတပုံစံဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ဳိင္တြင္သာလွ်င္ ပါ၀င္ေနပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္လည္း ဥပေဒျပဳေရး မ႑ဳိင္တစ္ခုတည္း၌သာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရသည္။ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ေရြးေကာက္ခံရၿပီးလွ်င္ သူတို႔ပါ၀င္ယွဥ္ၿပဳိင္ခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္အသီးသီး၌ ျပည္သူလူထုကုိ ကိုယ္စားျပဳရသကဲ့သို႔ သူတို႔၏သက္ဆုိင္ရာလည္း မဲဆႏၵနယ္ကိုကုိယ္စားျပဳရသည္။ ထို႔အျပင္သူတို႔၏ မဲဆႏၵနယ္မွ မဟုတ္ေသာ ျပည္သူလူထုကိုလည္း ကိုယ္စားျပဳရသည္။

လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ အဓိကအလုပ္သည္ ဥပေဒျပဳေရးျဖစ္ၿပီး ျပည္သူ႕အသံကိုလည္း အခါအားေလ်ာ္စြာ နားေထာင္ၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္ျပန္လည္၍ အစီရင္ခံျခင္းမ်ဳိးလည္း လုပ္ရပါသည္။ ထို႔အျပင္ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးကဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္မ်ားတြင္လည္း ကြ်မ္းက်င္မႈ အလုိက္ပါဝင္ရၿပီး ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္မ်ား၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကိုလည္းလုပ္ေဆာင္ရသည္။ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားကို သက္ဆုိင္ရာ ဥပေဒအရမဟုတ္ဘဲျဖဳတ္ခ်ခြင့္ တာ၀န္မွရုတ္သိမ္းခြင့္မရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူကေရြးေကာက္ထားျခင္းျဖစ္၍ျပည္သူကသာလွ်င္ ျပန္လည္ရုတ္သိမ္းႏုိင္သည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ အခန္းက႑ကို ပုံေသနည္းႏွစ္မ်ဳိးျဖင့္ ေလ့လာႏိုင္သည္။ ပထမတစ္မ်ဳိးကို (Delegate Theory) (ကုိယ္စားျပဳမႈသီအိုရီ) ဟုေခၚသည္။ ထိုပုံေသနည္းအရ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ျပည္သူမ်ား၏ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသူ မ်ားျဖစ္၍ ျပည္သူက (အထူးသျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာမဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူေတြ) လိုခ်င္သည့္ဆႏၵမ်ား ျပည္သူမ်ား၏ အသံမ်ားကိုသာလွ်င္ ကိုယ္စားျပဳေပးရၿပီး ကုိယ္စားလွယ္မ်ား၏ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခုတည္းႏွင့္ လုပ္ေလ့မရွိၾကေပ။

ဒုတိယပုံေသနည္းမွာ (Trustee Theory - ယုံၾကည္စြာအပ္ႏွံမႈသီအိုရီ) ျဖစ္သည္။ ထိုအျမင္တြင္ ျပည္သူလူထုသည္ အရာရာတိုင္းကို စနစ္တက်မသိႏုိင္၍ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ကသာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စား ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေကာင္းဆုံးကို ဆုံးျဖတ္လုပ္ကိုင္ျခင္းကို  ျပည္သူက ယုံယုံၾကည္ၾကည္ႏွင့္ လႊဲအပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုပုံေသနည္းႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ထားသည့္္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ႐ုိးရွင္းသည့္ ကိစၥရပ္မ်ား ျပည္သူမ်ားအတြက္လြယ္ကူစြာႏွင့္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမည့္ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳသီအိုရီ (Delegate Theory)အရ ျပည္သူ႔ဆႏၵအတိုင္း လုပ္ကိုင္ၾကၿပီး ျပည္သူမ်ား နားလည္ရန္ ခက္ခဲသည့္ကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္သည့္ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေငြေၾကးမူ၀ါဒစသည့္ ႐ႈပ္ေထြးေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ကုိယ္စားလွယ္မ်ား၏ ကြ်မ္းက်င္မႈအေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး ျပည္သူက လတ္တေလာ သေဘာတူ မတူသည့္တိုင္ (Trustee Theory)အရ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိၾကသည္မ်ားလည္းရွိေၾကာင္း ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အေၾကာင္းကို တင္ျပေရးသားလုိက္ရပါသည္။

ခြန္ေဟာ္ထို
သီးသဲင္း